Humanitarian Communication Awards 2019
Vlieg in het Oog Award 2019
De IDleaks Awards 2019 vond plaats op maandag 24 juni 2019 in Pakhuis de Zwijger. Tijdens deze avond over communicatie in de Nederlandse OS-sector waar twee awards worden uitgereikt: de Hoogvlieger Award en Vlieg in het Oog Award – respectievelijk de beste en slechtste communicatie-uiting van een Nederlandse ontwikkelingsorganisatie in 2018-2019. Voor beide awards was er een Juryprijs en een Publieksprijs. Om te bepalen wie de Publieksprijs kreeg, kon het Nederlandse publiek tot 24 juni 12:00 uur stemmen op één van de vijf genomineerden in elke categorie. De genomineerde uitingen voor de Vlieg in het Oog Award waren: ‘Glamoria’ (Amnesty International), ‘Face It’ (Artsen Zonder Grenzen), ‘Urgente oproep uit Oeganda’ (Cordaid), ‘Cycle for Plan’ (Plan International Nederland) en ‘Black Friday’ (Save the Children). Hiernaast en hieronder kun je de uitingen vinden, inclusief een korte uitleg bij elke nominatie (met hier en daar een special mention). De uitleg is zeker niet alomvattend, om het overzicht te bewaren betreffen het slechts de highlights die we hebben geconstateerd (vaak is er dus nog veel meer op te merken).
De winnaar van de Publieksprijs en Juryprijs Vlieg in het Oog Award 2019 is:
‘Urgente oproep uit Oeganda’ (Cordaid)
De winnaar van de Publieksprijs Hoogvlieger Award 2019 is:
‘Behind the Barcodes’ (Oxfam Novib)
De winnaar van de Juryprijs Hoogvlieger Award 2019 is:
‘Small Change, Big Deal’ (Hivos)
Bekijk hier de uitslag van de Publieksprijs (in percentages). Lees hier de column van Bette Dam na.
Kijk hier voor meer info inzake de IDleaks Awards 2019. En check hier de IDleaks Awards 2019 op de website van Pakhuis de Zwijger!
De IDleaks Awards 2019 werd mede mogelijk gemaakt door communicatiepartner Makmende Media.
Vlieg in het Oog genomineerde 1
Amnesty International | ‘Glamoria’
De kritieken op Amnesty International’s glossy Glamoria waren dusdanig dat de cover al snel werd vervangen. Het erotische beeld van Jouman Fattal, voormalig kindvluchteling, te midden van een berg van reddingsvesten, ondermijnde de menswaardigheid van vrouwelijke vluchtelingen, niet in de laatste plaats vanwege de dubieuze verwijzing naar de filmposter van American Beauty. Ondanks dat hiermee het meest problematische beeld uit het magazine was gehaald, was de schade al gedaan. En alhoewel er ook best goede dingen in stonden (zoals het interview met Fattal), werd niet veel later het hele magazine teruggetrokken. Terecht. Amnesty stelt dat de satirische glossy ‘de absurditeit van het enorme verschil tussen onze luxe en omstandigheden’ in Griekse vluchtelingenkampen aan de kaak wil stellen. Soms lukt dat, maar veel vaker staat de inhoud in dienst van de stijl. Hierdoor steekt de glossy vooral de draak met de lifestyle-industrie – en komt de integriteit van het magazine in het gedrang. Vaak is het niet duidelijk of de glossy het verhaal van vluchtelingen centraal stelt of dat dit verhaal in dienst staat van een kritiek op de oppervlakkigheid van glitter & glamour. Deze lijn zou altijd duidelijk moeten zijn, want de vluchtelingencrisis is er tenslotte niet om onze lifestyle-industrie te bekritiseren.
Vlieg in het Oog genomineerde 2
Liliane Fonds | ‘Restaurant Buitensluiting’
Restaurant Buitensluiting van het Liliane Fonds laat zien hoe lastig het is om OS-problematiek na te bootsen, vooral met BN’ers. Meestal is het devies: niet doen. Dit ondervond Artsen zonder Grenzen ook toen ze hun ebolacampagne met nepzieke BN’ers lanceerden. Na forse kritiek haalden ze de Face It-campagne, die van ons een dikke special mention krijgt, terecht offline (alhoewel ze zelf aangaven alle content verwijderd te hebben omdat de campagne was afgelopen). Ook Restaurant Buitensluiting werkt niet. De BN’ers die vrezen buitengesloten te worden zien hun mogelijke uitsluiting aan de eettafel vooral als een entertainende uitdaging, wat onder andere blijkt uit de geanimeerde discussie wanneer ‘lichte ogen’ als uitsluitingscriterum wordt gehanteerd. De vergelijking is nergens op zijn plaats. Hoe kon dat ook anders in een luxueuze setting met celebrities, cocktails en galajurken? Restaurant Buitensluiting is helaas vooral een platte karikatuur van uitsluiting. De focus op glamour zorgt er bovendien voor dat de daadwerkelijke situatie van mensen met een handicap in kwetsbare situaties – waar de actie aandacht voor vraagt – nauwelijks aan bod komt. Het totale gebrek aan context herkennen we in het containerbegrip ‘ontwikkelingslanden’ en de opmerking dat mensen daar ‘in een kelder’ wonen – de meest stuitende opmerking. Het ergste is dat hierdoor onduidelijk blijft hoe en waarom uitsluiting plaatsvindt. Door het onbenoemd laten van structurele welvaartsongelijkheid die de zorg voor gehandicapte mensen bemoeilijkt, wekt de campagne de indruk dat zij eenvoudigweg het slachtoffer zijn van de harteloosheid van hun eigen omgeving en dat wij Nederlanders dat aan de kaak moeten stellen.
Vlieg in het Oog genomineerde 3
Cordaid | ‘Urgente oproep uit Oeganda’ (Juryprijs en Publieksprijs)
Dat in deze oproep vooral over en niet met mensen gesproken wordt is bij de start van de video wel héél duidelijk. De mensen waar de oproep voor bedoeld is zijn letterlijk de achtergrond van het verhaal dat wordt verteld door Alexandra van Nieuwenhuyzen, hoofd fondsenwerving bij Cordaid. Flora en haar broertje en zusje, die achter Van Nieuwenhuyzen op de grond zitten, komen niet aan het woord en zijn slechts decor. De informatie blijft verder vrij abstract, omdat gesproken wordt over ‘miljoenen kinderen in Afrika’ die ‘hele erge dingen’ hebben meegemaakt. Het leed, uitgedrukt in de foto van Flora met betraand gezicht, kan vervolgens gestopt worden door een smsje te sturen met ‘LEVEN’, waardoor een donatie van 3 euro in werking wordt gezet en ‘kindgezinnen zoals Flora en haar broertje en zusje overleven, dank je wel.’ De video doet ons ook sterk denken aan de campagne Wandelen voor Water van Simavi, waarin Dieuwertje Blok meeloopt naar een watervoorziening in Tanzania. Ze spreekt voornamelijk vanuit haar eigen perspectief, wat het dieptepunt bereikt als ze de kinderen aanspreekt in het Nederlands. We konden bijna niet kiezen, maar uiteindelijk is de nominatie naar Cordaid gegaan en heeft Simavi een special mention gekregen.
Vlieg in het Oog genomineerde 4
Plan International Nederland | ‘Cycle for Plan’
De campagne Cycle for Plan is onderdeel van een trend met bittere bijsmaak waarin ontwikkelingswerk moeiteloos samengaat met reizen en avontuur. Wat bijvoorbeeld ook te denken van de Kili-challenge van War Child, Hike for Health van Simavi en de Rift Valley Marathon van Unicef, goed voor maar liefst drie special mentions. De fietstocht van Plan ‘over de dirt roads en langs de lokale bevolking van Malawi’ slaagt er nog het minst in om een wederzijdse uitwisseling te verbeelden. In plaats hiervan ligt de nadruk op de heldhaftigheid van de Nederlandse fietsers en de exotisering van Malawi – wat de kloof alleen maar verdiept. Ontwikkelingssamenwerking lijkt vooral de persoonlijke ontwikkeling van de deelnemers te ondersteunen dan andersom (‘dit is echt megavet’). De up-tempo muziek, de zelfreflecties van de ‘bikkels’ (‘wat hebben we het ontzettend goed’), de meerennende kinderen, het applaus van de ‘dankbare en nederige’ lokale bevolking: de hele stijl verbeeldt Malawi als een plek waar Nederlandse weldoeners een unieke ervaring kunnen realiseren. Het exotiseren van de Ander draagt bij aan een retoriek waarin armoede vooral ‘betekenisvol’ (als in: inspirerend) is in plaats van onrechtvaardig. Dit is uiteraard niet de bedoeling, ook niet van Plan, maar hun video wekt deze indruk wel.
Vlieg in het Oog genomineerde 5
Save the Children | ‘Black Friday’
Na de nominatie (en publieksprijs) van vorig jaar nodigde Save the Children ons uit om het jaarlijkse verschil van inzicht te bespreken. Getuige deze nominatie – de derde op rij – zijn we er toen weer niet uitgekomen, hoewel we graag in gesprek blijven. De campagne van dit jaar springt in het oog vanwege de focus op Black Friday – en daarmee op het contrast tussen overconsumptie in de ‘global North’ en kindarmoede in de ‘global South’, dit keer in Jemen. Dit contrast lijkt redelijk uit de lucht gegrepen, omdat de overconsumptie geen verband heeft met het leed (dit zou anders zijn als het ging over leed dat voortkomt uit de productie van bepaalde goederen). De ‘advertentie’ maakt gebruik van een beeld dat reeds problematisch is, waarbij een vermagerd zwart kindje gereduceerd wordt tot een passief, hulpeloos lichaam. De rol die de donateur zich kan aanmeten impliceert daarbij een directe verhouding, waarin het kind de toeschouwer recht aankijkt en doneren wordt voorgesteld als een rechtstreekse ingreep in zijn situatie: ‘Zij hebben vandaag nog jouw hulp nodig’ – een dubieuze voorstelling van zaken. Tel daarbij op de terugkerende reclamespotjes en het is duidelijk dat Save the Children ook dit jaar niet ontkwam aan een nominatie.
Hoogvlieger Award 2019
De IDleaks Awards 2019 vond plaats op maandag 24 juni in Pakhuis de Zwijger. Tijdens deze avond over communicatie in de Nederlandse ontwikkelingssamenwerkingssector waar twee awards werden uitgereikt: de Hoogvlieger Award en Vlieg in het Oog Award – respectievelijk de beste en slechtste communicatie-uiting van een Nederlandse ontwikkelingsorganisatie in 2018-2019. Voor beide awards was er een Juryprijs en een Publieksprijs. Om te bepalen wie de Publieksprijs kreeg, kon het Nederlandse publiek tot 24 juni 12:00 uur stemmen op één van de vijf genomineerden in elke categorie. De genomineerde uitingen voor de Hoogvlieger Award waren: ‘Small Change, Big Deal’ (Hivos), ‘Behind the Barcodes’ (Oxfam Novib), ‘Nuclear War’ (Rode Kruis), ‘De schaamte voorbij’ (Simavi) en ‘Wereld zonder koffie’ (Solidaridad). Hiernaast en hieronder kun je de uitingen vinden, inclusief een korte uitleg bij elke nominatie (met hier en daar een special mention). De uitleg is zeker niet alomvattend, om het overzicht te bewaren betreffen het slechts de highlights die we hebben geconstateerd (vaak is er dus nog veel meer op te merken).
De winnaar van de Publieksprijs en Juryprijs Vlieg in het Oog Award 2019 is:
‘Urgente oproep uit Oeganda’ (Cordaid)
De winnaar van de Publieksprijs Hoogvlieger Award 2019 is:
‘Behind the Barcodes’ (Oxfam Novib)
De winnaar van de Juryprijs Hoogvlieger Award 2019 is:
‘Small Change, Big Deal’ (Hivos)
Bekijk hier de uitslag van de Publieksprijs (in percentages). Lees hier de column van Bette Dam na.
Kijk hier voor meer info inzake de IDleaks Awards 2019. En check hier de IDleaks Awards 2019 op de website van Pakhuis de Zwijger!
De IDleaks Awards 2019 werd mede mogelijk gemaakt door communicatiepartner Makmende Media.
Hoogvlieger genomineerde 1
Hivos | ‘Small Change, Big Deal’ (Juryprijs)
De videoclip ‘Small Change, Big Deal’ van Hivos laat zien dat het mogelijk is om veel zinnigs te zeggen in weinig tijd, en in een genre dat niet altijd te boek staat als diepgaand. Het blijkt goed mogelijk om een aansprekende muziekvideo te maken die niet alleen snel en flashy is, maar ook nog eens de complexiteit van de bloementeelt in zuid- en oost-Afrika op duidelijke wijze in beeld brengt. Vooral het doorschuiven van de verantwoordelijkheid (van de teler, naar de bloemenveiling, naar de supermarkt, naar de consument) komt goed tot zijn recht in deze snelle opsomming van nog geen halve minuut – en wint nog eens aan kracht doordat alle ‘betrokkenen’ worden gespeeld door dezelfde acteur. De video laat dus zien dat een gewaagde, onconventionele stijl wel degelijk spot on kan zijn. De aanklacht is zowel krachtig als luchtig, en het resultaat is opbeurend maar laat tevens aan duidelijkheid niets te wensen over: een eerlijke betaling van iedereen is noodzakelijk. De speciale campagnewebsite vertaalt dit naar het belang van een ‘leefbaar loon’ geeft daarmee concreet handen en voeten aan dit mensenrecht. Door vervolgens de nadruk te leggen op de hele productieketen probeert deze campagne het constant afschuiven van verantwoordelijkheden te doorbreken.
Hoogvlieger genomineerde 2
Oxfam Novib | ‘Behind the Barcodes’ (Publieksprijs)
Naast Amnesty heeft ook Oxfam een parodie op een magazine uitgebracht, als onderdeel van hun campagne ‘Behind the Barcode.’ Waar Glamoria helaas niet geslaagd was, daar laat Allekanten van Oxfam zien dat de problematiek van uitbuiting, hoe zwaar ook, zich goed leent voor een parodie – ook omdat de consumptiecultuur die wordt geparodieerd in rechtstreeks verband staat met het onrecht dat aan de kaak wordt gesteld. Hoewel de consumptie van producten waar uitbuiting in verstopt zit in deze Allerhande-parodie wordt bespot, beweegt het magazine weg van consumenten-verantwoordelijkheid. In plaats daarvan worden supermarkten aangesproken op hun rol in de productieketen. Juist hier komt de Allerhande-stijl goed tot zijn recht en kan de problematiek van concurrentie, prijzenoorlogen en stuntaanbiedingen worden overgebracht. Door een index te publiceren van waar supermarkten staan, wordt de druk opgevoerd om eerlijkere producten in de schappen aan te bieden. De supermarkten, die zich vaak verschuilen achter hun klanten, worden aansprakelijk gesteld voor de producten die zij aanbieden. De ranglijst wordt bovendien op de website van deze meerjarige campagne duidelijk verantwoord en toegelicht. Al met al wordt de kwestie van problematische goederen op transparante en toegankelijke wijze gepresenteerd in een stijlvol magazine waarin naast ‘spotprenten’ ook de nodige cijfers staan.
Hoogvlieger genomineerde 3
Het Rode Kruis staat vooral bekend als een noodhulporganisatie die directe medische hulp biedt bij natuurrampen en militaire conflicten wereldwijd. Minder bekend is misschien hun aanhoudende strijd tegen een algemeen verbod op kernwapens. In de video ‘Is er leven na een kernbom?’ laat het Rode Kruis op een even simpele als krachtige wijze zien dat nucleaire wapens ingrijpen in alles wat het leven de moeite waard maakt. Dat nucleaire wapens verstrekkende gevolgen hebben op het moment ‘dat de bom valt’ hoeft het Rode Kruis waarschijnlijk aan niemand uit te leggen, maar zolang nucleaire wapens nog bestaan (en zelfs het non-proliferatie-verdrag weer op de tocht staat) blijft het belangrijk om de onwenselijkheid van deze massavernietigingswapens onder de aandacht te brengen – en het liefst zo indringend mogelijk. Dit is precies waar het Rode Kruis in is geslaagd. De hoge productiewaarden worden gebruikt om met prachtig gemaakte beelden een meeslepend verhaal te vertellen, en dit alles in een korte tijd. Het laat zien dat (de opmars van) fictieve verbeeldingen in NGO-campagnes veel mogelijkheden biedt. In deze video geeft de fictieve opzet de mogelijkheid om met twee alternatieve – maar parallelle – scenario’s duidelijk te maken hoe verstrekkend en langdurig de impact van nucleaire wapens is.
Hoogvlieger genomineerde 4
Simavi | ‘De schaamte voorbij’
Het bij elkaar brengen van ervaringen van de Nederlandse doelgroep en de ‘kwetsbare ander’ is in ontwikkelingssamenwerking een hele lastige opgave die niet zelden tot problemen leidt. Menstruatieschaamte is echter een gedeelde problematiek, waarbij alleen al de Nederlandse situatie voldoende stof tot nadenken geeft – getuige ook het partnerschap met Rutgers, het Nederlandse kenniscentrum voor seksualiteit. Tegelijkertijd veegt Simavi de uitdagingen in landen en gebieden met lage inkomens niet onder het tapijt. Zo bewandelen zij op succesvolle wijze de dunne lijn tussen het herkenbaar maken van een verhaal en het schetsen van voldoende context. In de campagne worden alle betrokkenen ruimschoots aan het woord gelaten en korte video’s vormen een goede verwijzing naar uitgebreidere informatievoorziening. Ook de manier waarop vrouwen (en hopelijk toch ook mannen!) zich kunnen inzetten voor de campagne is overtuigend en sluit aan op het doel om menstruatie bespreekbaar te maken: ‘make periods normal’. We hebben nog wel een tip: probeer te zorgen voor een nog gelijker speelveld in de woorden die worden gekozen. Maak bijvoorbeeld geen onderscheid tussen ‘een vooruitstrevende maatschappij als de onze’ en ‘ontwikkelingslanden’, maar breng simpelweg naar voren dat ook in Nederland (en niet ‘zelfs in Nederland’) er nog een wereld te winnen is!
Hoogvlieger genomineerde 5
Solidaridad | ‘Wereld zonder koffie’
De koffie raakt op, het zal je maar gebeuren. In hun sterk overtrokken video voor de campagne ‘Onze koffie gaat eraan’ maakt Solidaridad gebruik van het imago van koffie als een onmisbaar element in ons dagelijks leven: bij het opstaan, voor de gezelligheid, bij een vergadering. Het overacten, de dramatische muziek en de slow motion beelden doen de rest: het opraken van koffie is catastrofaal. En dan vooral voor de boeren die de koffie produceren en in hun levensonderhoud afhankelijk zijn van de handel in koffie. Op de uitgekiende website waar de campagnevideo naar verwijst legt Solidaridad uit hoe klimaatverandering en oneerlijke handel elkaar versterken. Voor de boeren, die hun productie moeten intensiveren om het hoofd boven water te houden te midden van dalende koffieprijzen, raakt duurzame productie steeds verder buiten beeld, zo maakt de campagne duidelijk. De verschillende interventies die worden voorgesteld, van duurzame productie tot het aanspreken van koffie-inkopers, zijn voorzien van toegankelijke uitleg en uitgebreide wetenschappelijke verwijzingen voor wie de diepte in wil. Zo biedt de campagne, van een dramatische video over het ontbreken van koffie bij een vergadering, via persoonlijke verhalen van boeren, tot onderbouwde rapporten over true pricing verschillende bewustwordingsvormen – zonder ooit plat te worden.
IDleaks Awards 2019
De IDleaks Awards 2019 vond plaats op maandag 24 juni in Pakhuis de Zwijger. Tijdens deze avond over communicatie in de Nederlandse ontwikkelingssamenwerkingssector waar twee awards werden uitgereikt: de Hoogvlieger Award en Vlieg in het Oog Award – respectievelijk de beste en slechtste communicatie-uiting van een Nederlandse ontwikkelingsorganisatie in 2018-2019. Voor beide awards was er een Juryprijs en een Publieksprijs. Om te bepalen wie de Publieksprijs kreeg, kon het Nederlandse publiek tot 24 juni 12:00 uur stemmen op één van de vijf genomineerden in elke categorie. De genomineerde uitingen voor de Hoogvlieger Award waren: ‘Small Change, Big Deal’ (Hivos), ‘Behind the Barcodes’ (Oxfam Novib), ‘Nuclear War’ (Rode Kruis), ‘De schaamte voorbij’ (Simavi) en ‘Wereld zonder koffie’ (Solidaridad). Hiernaast en hieronder kun je de uitingen vinden, inclusief een korte uitleg bij elke nominatie (met hier en daar een special mention). De uitleg is zeker niet alomvattend, om het overzicht te bewaren betreffen het slechts de highlights die we hebben geconstateerd (vaak is er dus nog veel meer op te merken).
De winnaar van de Publieksprijs en Juryprijs Vlieg in het Oog Award 2019 is:
‘Urgente oproep uit Oeganda’ (Cordaid)
De winnaar van de Publieksprijs Hoogvlieger Award 2019 is:
‘Behind the Barcodes’ (Oxfam Novib)
De winnaar van de Juryprijs Hoogvlieger Award 2019 is:
‘Small Change, Big Deal’ (Hivos)
Bekijk hier de uitslag van de Publieksprijs (in percentages). Lees hier de column van Bette Dam na.
Kijk hier voor meer info inzake de IDleaks Awards 2019. En check hier de IDleaks Awards 2019 op de website van Pakhuis de Zwijger!
De IDleaks Awards 2019 werd mede mogelijk gemaakt door communicatiepartner Makmende Media.
Stem nu (gesloten)!
Oops! We could not locate your form.