Humanitarian Communication Awards 2018
Op dinsdag 26 juni 2018 vond in Pakhuis de Zwijger de IDleaks Awards 2018 plaats. Tijdens deze avondvullende show over communicatie in de Nederlandse ontwikkelingssamenwerkingssector werden twee awards uitgereikt: de Hoogvlieger Award en Vlieg in ‘t Oog Award, respectievelijk de beste en slechtste communicatie-uiting van een Nederlandse ontwikkelingsorganisatie in 2017-2018. Voor beide awards was er een Juryprijs en een Publieksprijs. Om te bepalen wie de Publieksprijs kreeg, kon het Nederlandse publiek stemmen op één van de vijf genomineerden in elke categorie. Hier kun je de genomineerde uitingen vinden, inclusief een korte uitleg bij elke nominatie (met hier en daar een special mention). De uitleg is zeker niet alomvattend, om het overzicht te bewaren betreffen het slechts de hightlights die we hebben geconstateerd (vaak is er dus nog veel meer op te merken).
De winnaar van de Juryprijs Vlieg in het Oog Award 2018 is:
‘Korn uit Cambodja gaat niet naar school’ (UNICEF Nederland)
De winnaar van de Publieksprijs Vlieg in het Oog Award 2018 is:
‘Straatkinderen’ (Save the Children)
Bekijk hier de uitslag (in percentages)
De vijf genomineerden en de winnaars voor de Hoogvlieger Award kun je vinden als je naar beneden scrollt.
Vlieg in het Oog genomineerde 1
VSO Nederland | ‘Geef ze thuis een toekomst!’
Het klinkt sympathiek, een toekomst thuis. Het klinkt zelfs als de meest ‘natuurlijke’ oplossing. Toch roept deze VSO-poster (die op grote billboards door het land verspreid hing) vooral ook het beeld op dat vluchtelingen ongewenst zijn. Waar de nadruk had kunnen liggen op de toekomst kiest VSO ervoor om de nadruk te leggen op thuis – dat wil zeggen niet hier. Dat hierbij gebruik wordt gemaakt van de iconische beelden van vluchtelingen die als anonieme massa, zonder enig perspectief op een veel te kleine boot zitten maakt het alleen nog maar problematischer. Helaas loopt deze retoriek parallel aan de ‘oplossing’ zoals de Nederlandse regering en de EU die zien. De VSO-campagne is dan ook geen incident: deze fotocampagne van Health Works is bijna net zo problematisch.
Vlieg in het Oog genomineerde 2
Het opzetten van een educatieve activiteit voor kinderen klinkt goed, maar de structurele aard van armoede kun je natuurlijk niet naspelen. Dit leidt er toe dat goede bedoelingen verworden tot een avontuurlijke simulatie, een bizar toneelstuk waarin hyperbolen en understatements elkaar afwisselen. Kinderen worden aangespoord om te leven als ‘echte’ straatjongeren (wat het geheel op curieuze wijze romantiseert), terwijl bij een andere NZD-actie een echte giraffe aanwezig was (wat het geheel exotiseert). Het avontuurlijke en feestelijke karakter van de NZD-acties is zowel misplaatst als ongepast. Overigens is deze actie zeker niet de enige in zijn soort; wat te denken van de tenenkrommende simulatiecampagne ‘Lock me Up’ van Free a Girl (“wij zorgen voor de hokjes van 1 bij 2 meter”, daarna een “eindfeest!”)?
Vlieg in het Oog genomineerde 3
Save the Children | ‘Straatkinderen’
WINNAAR PUBLIEKSPRIJS! – Dit is een klassieke Vlieg in ‘t Oog – eentje die we eigenlijk steeds minder zien. De kinderen in deze video komen niet aan het woord en worden gedefinieerd door niets anders dan hun ellende. Het handelingsperspectief mist, alsmede de context die zorgt voor de kwetsbaarheid en armoede. De kinderen worden slechts gevisualiseerd als passief, terwijl zij wachten op de hulp van anderen. Het gebrek aan context en uitleg wekt de indruk dat een gift van 3 euro per maand het keerpunt kan zijn in het leven van de kinderen, terwijl dieperliggende oorzaken buiten beeld blijven. De verstoting waarover wordt gesproken in de video wordt niet toegelicht en de armoede die zorgt dat de kinderen niet naar school gaan krijgt evenmin uitleg. Save the Children won in 2016 ook al overtuigend de Vlieg in ’t Oog Award voor een soortgelijke video, ze hebben er helaas weinig van geleerd!
Vlieg in het Oog genomineerde 4
UNICEF Nederland | ‘Korm uit Cambodja gaat niet naar school’
WINNAAR JURYPRIJS! – De interventie van UNICEF wordt in deze video zo prominent op een voetstuk geplaatst dat een scenario waarin mensen zelf het heft in handen nemen niet aan de orde lijkt. Er wordt tevens de indruk gewekt dat Cambodjaanse ouders het belang van school door UNICEF uitgelegd moeten krijgen, terwijl Nicolette van Dam benadrukt dat dit “vanzelfsprekend” is in Nederland. De rol van Van Dam lijkt vooral die van de klassieke “white saviour”. Haar weinig inhoudelijke gesprek met Korm dient vooral om de onwenselijkheid van zijn situatie te benadrukken. Van Dam kreeg overigens eenzelfde problematische rol toebedeeld in de reportage ‘Bestemming Sri Lanka‘ (Postcode Loterij/Wilde Ganzen), waarvan een foto van haar te midden van een groep Sri Lankaanse kinderen een sterk civiliserend en zodoende (neo)koloniaal discours oproept. Dit discours zien we overigens ook steeds vaker terug in avontuurlijke blogseries, zoals deze ‘inspiratiereis’ van de Max Foundation in Bangladesh, waarin alleen over en niet met de bevolking wordt gesproken (terwijl ze er wel gewoon vaak naast staan).
Vlieg in het Oog genomineerde 5
SOS Kinderdorpen | ‘We Are Real’
Het is enigszins ironisch dat gekozen is voor de titel “We Are Real”, omdat juist in deze video alle tekst een script is. Het is belangrijk om mensen zelf aan het woord te laten, maar dan is het aan hen om hun eigen verhaal te vertellen – iets wat hier overduidelijk niet het geval is. Omdat de kinderen statements moeten voordragen zonder context (soms in canon) krijgen de kinderen ook niet de kans om hun eigen situatie uit te leggen of om hun eigen perspectief te geven. Dit wordt vooral pijnlijk wanneer de kinderen expliciet om hulp vragen en de donateurs bedanken, en op de momenten dat verdrietige of juist blije kinderen in de camera kijken om respectievelijk ellende of voorspoed te illustreren.
Stem nu voor de Hoogvlieger Award 2018!
Op dinsdag 26 juni 2018 vond in Pakhuis de Zwijger de IDleaks Awards 2018 plaats. Tijdens deze avondvullende show over communicatie in de Nederlandse ontwikkelingssamenwerkingssector werden twee awards uitgereikt: de Hoogvlieger Award en Vlieg in ‘t Oog Award, respectievelijk de beste en slechtste communicatie-uiting van een Nederlandse ontwikkelingsorganisatie in 2017-2018. Voor beide awards was er een Juryprijs en een Publieksprijs. Om te bepalen wie de Publieksprijs kreeg, kon het Nederlandse publiek stemmen op één van de vijf genomineerden in elke categorie. Hier kun je de genomineerde uitingen vinden, inclusief een korte uitleg bij elke nominatie (met hier en daar een special mention). De uitleg is zeker niet alomvattend, om het overzicht te bewaren betreffen het slechts de hightlights die we hebben geconstateerd (vaak is er dus nog veel meer op te merken).
De winnaar van de Juryprijs Hoogvlieger Award 2018 is:
‘Good advice’ (Mama Cash)
De winnaar van de Publieksprijs Hoogvlieger Award 2018 is:
‘Stop weeshuistoerisme’ (Better Care Network)
Bekijk hier de uitslag (in percentages)
De vijf genomineerden voor de Vlieg in het Oog Award kun je vinden als je naar boven scrollt.
Hoogvlieger genomineerde 1
ActionAid | ‘The One Million Dollar Success’
In deze video komt meteen duidelijk naar voren dat ActionAid het liefst mensen zelf aan het woord laat: “It is not up to ActionAid to cause the change, it is up to the people to cause the change”. Het streven naar sociale rechtvaardigheid wordt concreet in de strijd van boeren in Oeganda tegen belastingverhoging, waarbij ActionAid een grassroots initiatief ondersteunt. We zien eigenlijk een korte documentaire, waarin politieke verandering van onderop onder de aandacht wordt gebracht. Dat zien we de laatste tijd vaker; soortgelijke uitingen die de nominatielijst net niet hebben gered zijn CNV Internationals video over ‘sociale dialoog’ en UNICEFs video over burgermeester Livey Van Wyk (alhoewel de titel van de video wat ongelukkig is).
Hoogvlieger genomineerde 2
Better Care Network Netherlands | ‘Stop Weeshuistoerisme’
WINNAAR PUBLIEKSPRIJS! – De oproep om te stoppen met weeshuistoerisme klinkt steeds luider en sorteert (terecht) effect. Door gezinscoach Samnang Heng aan het woord te laten wordt duidelijk welke negatieve gevolgen de goede bedoelingen van vrijwilligers kunnen hebben. Bovendien wordt ook één van de ‘weeskinderen’ zelf aan het woord gelaten, mét aandacht voor diens privacy. Onder de hashtag #goodintentionsbadidea is de informatieverstrekking duidelijk toegespitst op diegenen die de oproep echt aangaat: Nederlandse jongeren die graag vrijwilligerswerk zouden willen doen.
Hoogvlieger genomineerde 3
WINNAAR JURYPRIJS! – Dat mannen vrouwen niet hoeven te vertellen wat goed voor hen is, dat wisten we, maar Mama Cash laat het ook zien. In ‘Good Advice’ zien we zes jonge Afrikaanse vrouwen, activistische feministen, openlijk over seksualiteit praten, van seksueel plezier tot het stellen van grenzen. Ze geven ook voorbeelden van slecht advies – zowel van vrouwen als van mannen – en laten duidelijk blijken waar ze zelf en samen voor staan: “we understand ourselves better together and learn more.” Door middel van name-tags komen we tevens te weten voor welke activistische organisaties en in welke landen deze voorbeeldvrouwen zich inzetten.
Hoogvlieger genomineerde 4
Solidaridad & Sympany | ‘#modebewust’
Solidaridad en Sympany laten in de #modebewust-campagne zien dat kledingconsumptie in Nederland direct verbonden is aan kledingproductie onder vaak slechte omstandigheden. Ze laten consumenten zien welke economie er achter hun kleding schuilgaat en sporen mensen niet alleen aan om betere maar vooral ook om minder kleding te kopen. Een prettig alternatief te midden van de maar al te aanwezige focus op (economische) groei. Dat de campagne sterk focust op de consument wordt aangevuld met een verwijzing naar organisaties die ook kritische vragen durven te stellen over productie (#whomademyclothes), zodat niet alleen individuen worden aangespoord tot bewuste consumptie maar ook het systeem daarachter wordt bevraagd.
Hoogvlieger genomineerde 5
War Child | ‘Batman: Ontsnappen aan de realiteit’
Met dit verhaal laat War Child zien dat verhalen over ontwikkelingssamenwerking, noodhulp of activisme minstens zo goed kunnen worden verteld door middel van fictie als met ‘echte’ beelden. Wat het beeld ook laat zien, is dat oorlog ook een zware mentale wissel trekt op samenlevingen, mensen en kinderen, en daarom slaagt de Batman-campagne erin om de noodzaak van psychologische ondersteuning goed naar voren te brengen. Doordat kwetsbaarheid, plezier en verrassing zich in deze film snel afwisselen weet War Child bovendien een gelaagd verhaal over kinderen in conflictsituaties te verbeelden.
IDleaks Awards 2018
De IDleaks Awards was een avondvullende show op dinsdag 26 juni in Pakhuis de Zwijger over communicatie in de Nederlandse ontwikkelingssamenwerkingssector. Tijdens de avond werden twee awards uitgereikt: de Hoogvlieger Award en Vlieg in ‘t Oog Award, respectievelijk de beste en slechtste communicatie-uiting van een Nederlandse ontwikkelingsorganisatie in 2017-2018. De uitreiking van de awards vormde het slotstuk van de avond. Daarvoor werd door middel van verschillende items – een keynote lezing door Jan Pronk, een vertoning van de korte film Back to Dignity en een column door Judith van de Kamp – de aandacht gevestigd op de status en het belang van beeldvorming rondom ontwikkelingssamenwerking, ontwikkelingslanden en hun inwoners.
Klik hier voor de keynote van Jan Pronk
Klik hier voor de korte film Back to Dignity
De uitslag van de stemmen voor de Publieksprijs Vlieg in het Oog en Hoogvlieger Award 2018
